Evolution and Classification of Musaceae Based on Male Floral Morphology

Wandee Inta, Paweena Traiperm, Saroj Ruchisansakun, Steven B. Janssens, Unchera Viboonjun and Sasivimon C. Swangpol

กล้วยป่าในวงศ์กล้วยเป็นบรรพบุรุษและญาติของกล้วยรับประทานผลที่เราคุ้นเคยกันดี แต่การจำแนกกล้วยออกเป็นสกุล หมู่ และชนิด ยังไม่เป็นที่ยุติ งานวิจัยนี้ใช้ข้อมูลสัณฐานวิทยาและชีวโมเลกุลเพื่อศึกษาอนุกรมวิธานของพืชวงศ์กล้วย โดยศึกษาดอกเพศผู้ของกล้วย 59 ตัวอย่างจาก 21 แทกซา เป็นลักษณะเชิงปริมาณ 15 ลักษณะ เช่น ความยาวของกลีบรวมและก้านเกสรเพศเมีย และลักษณะเชิงคุณภาพ 22 ลักษณะ เช่น สีและรูปร่างของกลีบรวม ส่วนข้อมูลชีวโมเลกุลใช้ลำดับพันธุกรรมของยีน 4 ยีน ได้แก่ ITS, trnL-F, rps16 and atpB-rbcL ผลการศึกษาแสดงว่าสามารถใช้ลักษณะสัณฐานวิทยาของดอกเพศผู้ จำแนกกล้วยออกได้เป็น 3 เคลด คือ สกุลกล้วย สกุลกล้วยโทน และสกุลกล้วยดารารัศมี ซึ่งตรงกับข้อมูลชีวโมเลกุล รูปร่างของกลีบรวมกลีบกลางวงใน และยอดเกสรเพศเมียใช้จำแนกสกุลกล้วยออกได้เป็น 2 หมู่ โดยสรุปแล้ว การศึกษาครั้งนี้พบว่าการใช้ข้อมูลสัณฐานวิทยาประกอบกับข้อมูลชีวโมเลกุล ช่วยทำให้อนุกรมวิธานของพืชวงศ์กล้วยชัดเจนขึ้น อีกทั้งสามารถใช้สร้างรูปวิธานจำแนกพืชในวงศ์กล้วยได้